با بررسی و تحقیق در تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران عصر قاجار به خوبی شاهد انتقادات سریع و بی پروا روشنفکران عصر قاجار نسبت به فرقه ضاله بابیه و بهائیت خواهیم بود.
از میان روشنفکران دینی می توان از سید جمال الدین اسدآبادی و از روشنفکران متاثر از فرهنگ و تمدن غرب از آخوند زاده، طالبوف، میرزاآقاخان کرمانی (اگرچه او در آغاز خود بابی ازلی بود اما بعدها تحت تاثیر غرب از منتقدان جدی این فرقه شد) می توان نام برد. در این میان حتی اصلاح گران حکومت قاجار همچون امیرکبیر، سپهسالار، اعتضاد السلطنه و… از جمله کسانی بودند که فرقه ضاله بابیه و بهائیت را از موانع توسعه ایران می دانستند. در دوره ای که استقلال این سرزمین از سوی دو استعمارگر روس و انگلیس در مخاطره بود امیرکبیر به شدت با این فرقه برخورد کرد.
در جریان نهضت مشروطیت ایران همکاری فرقه ضاله بهائیت با روس ها و محمدعلی شاه هیچگاه از خاطر نواندیشان ایران فراموش نمی شود در حالی که سرزمین ایران تحت نفوذ بیگانگان بود فرقه بهائیت شعار جهان وطنی را سر داد و در راستای خدمت به اهداف شوم بیگانگان دو عنصر مهم هویت ایران را که اسلام و ملیت بود اولی را با نسخ اسلام و دومی را با شعار تشکیل حکومت جهانی به چالش کشاند.
در دوره پهلوی نیز فرقه ضاله بهائیت به شدت مورد انتقادات روشنفکران و حتی روشنفکران غرب گرایی همچون فریدون آدمیت، هما ناطق و… قرار گرفت و از این فرقه به عنوان خائنین به ایران و از همکاری آنان با استعمارگران و انحراف بخشیدن به نهضت مشروطیت ایران یاد می کنند. این فرقه ضاله حتی از سوی روشنفکران چپ همچون احسان طبری، محمدرضا فشاهی به عنوان سرسپردگان نظام بورژوازی معرفی شده اند.
اما آنچه که امروزه باید مورد توجه قرار گیرد این است که فرقه ضاله بهائیت از سوی مبلغان خود بطور جدی در پی آن است که این شکاف میان خود و روشنفکری ایران را از میان بردارد. در این راستا از طریق کسانی همچون تورج امینی، شاپور راسخ، نادر سعیدی، کاویان صادق زاده میلانی در حوزه تاریخ سیاسی و فکری ایران دست به قرائت جدید از بهائیت پرداخته اند و تلاش می کنند که سهمی برای خود در نهضت مشروطیت ایران بدست آورند و نقشی را در هویت ملی ایران برای خود ایجاد کنند و از سوی دیگر نیز با قرائتی هرمنوتیک در پی آن هستند که فاصله خود را با روشنفکران دینی کم کنند و در واقع در تفسیرهایی که از خدا، انسان، پیامبر و نسبت آن با دنیای مدرن ارائه می دهند جایگاه خود را در نزد نواندیشان دینی نیز بدست آورند.
شایان ذکر است که امروزه اصلاح طلبان به منزله ابزاری برای فرقه ضاله بهائیت در طراحی یک چنین قرائت تاریخی و کسب جایگاهی در تاریخ روشنفکری ایران درآمده اند. به طوری که امروزه بنا به گفته خود بهائیان، اصلاح طلبان، جامعه بهائی ایران را از حاشیه به مرکز ثقل اندیشه های معاصر منتقل کرده اند و جنبش اصلاحات و جریان روشنفکری دینی در ایران بهائیت را به عنوان عضوی از جامعه مدنی ایران پذیرفته است(1) در این راستا اصلاح طلبانی همچون اکبر گنجی به موانع پذیرش جامعه بهائی در جامعه مدنی ایران اشاره می کند:
1- پرداختن به مباحث تاریخی در خصوص پیدایش و تکوین بهائیت و بیان وابستگی آنان به قدرت های استعماری.
2- کثرت گرا و حتی شمول گرا نبودن مراجع تقلید نسبت به بهائیت برخلاف شمول گرایی آنان نسبت به ادیان آسمانی.
3- ورود به مباحث تاریخی و کلامی بهائیت و هرگونه داوری در خصوص صدق و کذب باورهای بهائیان که آن را در شان اصلاح گران دینی نمی داند.
4- عدم اعتقاد و گسترش پلورالیسم را مانع مهمی در ورود جامعه بهائی به جامعه مدنی ایران می داند. (2)
سعید حجاریان از دیگر اصلاح طلبان در تعریف جدیدی که از رابطه میان ملت و دولت ارائه می دهد به تحلیل از جامعه بهائی ایران می پردازد و معتقد است بهبود مناسبات میان بهائیان و دولت تنها در یک جامعه سکولار فراهم می شود. (3) و معتقد است که این مناسبات تنها در سایه حقوق بشر و حقوق شهروندی اصلاح می شود. نه در پرتو فقه شیعه. (4)
در این ارتباط حسن یوسفی اشکوری از دیگر اصلاح طلبان حتی به انتقاد از فتوای آیت الله منتظری می پردازد که او نیز در همان چارچوب فقه شیعه بهائیت را اولایک اقلیت مذهبی نمی داند ثانیا به همین دلیل بهائیت را از حقوق اساسی محروم می کند و تنها حقوق شهروندی برای بهائیان قائل است و ابراز امیدواری می کند که در آینده با وجود علمای جوان تر که زعامت مرجعیت را به عهده می گیرند این معضل جامعه بهائی ایران حل خواهد شد. بنابراین از دیدگاه حسن یوسفی اشکوری از موانع اساسی پذیرش جامعه بهائی ایران به منزله عضوی از جامعه مدنی ایران فقه شیعه می باشد. (5)
احمد قابل نیز از دیگر اصلاح طلبان معتقد است که با تحول در فقه شیعه، با از بین بردن حساسیت های عرف جامعه نسبت به بهائیت، تصحیح نگاه جامعه ایران از وابستگی های خارجی بهائیت، موجبات پذیرش جامعه بهائی ایران به عنوان عضوی از جامعه مدنی ایران فراهم خواهد شد. (6)
احمد زیدآبادی از دیگر اصلاح طلبان نیز پیشنهادهایی برای پذیرش عضویت جامعه بهائی در جامعه مدنی ایران ارائه می دهد:
1- رفع حساسیت روحانیون بلندپایه شیعه نسبت به هرگونه همدلی یا دفاع از بهائیان.
2- پاک کردن نگاه ایرانیان نسبت به وابستگی جامعه بهائی به استعمارگران روس، انگلیس و آمریکا خصوصاً اسرائیل.
3- ایجاد عوامل مؤثر در درجه اول در تغییر دیدگاه فقیهان بلند پایه شیعه و درجه دوم نظام جمهوری اسلامی ایران.
4- براساس اصول مناسبات ملت- دولت در عصر جدید می توان به تعریف جدیدی از رابطه میان بهائیان و دولت نائل شد که در چارچوب این مناسبات جدید بهائیان به خوبی به حقوق اساسی و حقوق شهروندی خود نائل خواهند شد.(7) اما اهدافی که تشکیلات بهائیت از طریق اصلاح طلبان دنبال می کند عبارتند از:
1- موضوع بهائیت از دستور کار مراجع تقلید و روحانیت خارج شود.
2- زمینه پذیرش جامعه بهائی به عنوان عضوی از جامعه مدنی ایران فراهم شود.
3- موضوع بهائیت از دستور کار دستگاه های اطلاعاتی- امنیتی خارج شود و به موضوعی کاملاً فرهنگی و اجتماعی تبدیل شود.
4- حذف سابقه تاریخی بهائیان که در خدمت استعمارگران بوده است و تبدیل آن به شهروندان عادی.
5- امروزه از اهداف مهم تشکیلات بهائیت از طریق اصلاح طلبان در داخل جامعه ایران، ورود به مباحث حقوق بشر و حقوق شهروندی است که در حال حاضر تنها راه ورود جامعه بهائی ایران به جامعه مدنی ایران است و دقیقاً در این راستا است که نقش افرادی همچون شیرین عبادی پررنگ می شود.
6- از اهداف مهم دیگر تشکیلات بهائیت این است که لزومی ندارد حتماً مردم ایران در مراحل اولیه در طیف وسیعی بهائی شوند بلکه همین اندازه که بهائیان را در کنار سایر اعضا جامعه ایران بپذیرند کافی است. آیا امروزه این نقش به اصلاح طلبان واگذار شده است؟
نکته آخر اینکه آیا امروز اصلاح طلبان لایه های پنهان تشکیلات بهائیت به معنای حمایت کنندگان آنها با بهانه هایی چون حقوق بشر و آزادی مذهبی هستند؟
ــــــــــــــــــــــــ
پاورقی:
1- پیرامون فتوای منتظری در مورد بهائیان. wwwgofteman-Iranorg
2- نکاتی پیرامون فتوای اخیر منتظری از حق بهائی بودن تا بهائی صاحب حق بودن. wwwpeiekhabaricom
3- استاد مشاور (سعید حجاریان) تز دکتری رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران تحت عنوان: سیاست های دولت پهلوی در قبال اقلیت بهائی ایران. 2331-1357
4- پاسخ های سعید حجاریان به سؤالات کاربران نوروز. http:..norooznewsir
5- شریعت اسلامی و حقوق شهروندی. www.asemandailvnews
6- منتظری و بهائیان: مخالف سرسخت و حقوق شهروندی www.BBCPERSIAN.com
7- مساله بهائیان www.roozonline.com
نویسنده: مهدى نائینى
منبع:http://www.mohakeme.com/news-628.html
ejt
مقالات مرتبط
