پرسش – منظور از نماز مفقود در بهائیت چیست؟
پرسش
منظور از نماز مفقود در بهائیت چیست؟
پاسخ نخست
عبادت مسروقه:
انجام برخی عبادات در هر دیانت، نشان دهنده‌ی ایمان پیروان آن دیانت به دین خود و هم چنین راهی برای سعادت آنان و برقراری ارتباط میان ایشان و پروردگار تلقی می‌گردد. هر چند که کیفیت این عبادت‌ها در ادیان مختلف با یکدیگر متفاوت است، اما همگی آن‌ها در یک اصل مشترک هستند. آن اصل نیز آن است که حجج الهی و پیامبران و امامان، خود از تمامی پیروان دین خود به دستورات صادره از سوی پروردگار و عبادات مذکور، عامل ترند.
در آیین بهائی نیز انجام برخی احکام صادر شده از سوی میرزا حسین‌علی بر تمام بهائیان واجب است و این گونه تبلیغ می‌شود که با انجام این تعالیم، بهائیان به خداوند نزدیک‌تر می‌شوند.
از جمله تعالیمی که انجام آن بر هر بهائی لازم است، خواندن نماز میباشد. به برخی مدارک ذیل توجه کنید:
جناب بهاءالله در کتاب اقدس می‌نویسد:
«قد فرض علیکم الصلوة و الصوم من اول البلوغ امراً من لدی الله ربکم و رب آبائکم الاولین»
ترجمه: همانا بر شما واجب است که از آغاز بلوغ، نماز بگزارید و روزه بگیرید. این فرمانی از جانب خداوند شما و خداوند پدران نخستین شما است.
یا جناب عباس افندی در این باره می‌نویسد:
«نماز فرض و واجب بر کل. البته جمیع را به صیام و صلوة دعوت نمائید چه که معراج ارواح است و مفتاح قلوب ابرار [=نیکوکاران]. آب حیوان جنت رضوان است و تکلیف منصوص از حضرت رحمان. ابداً تأخیر و تهاون [=کوتاهی کردن] جائز نه.»
بهاءالله در کتاب اقدس که مجموعه‌ی قوانین و تعالیم دیانت ایشان است، تعداد رکعات نماز دین خود را نه رکعت اعلام کرده و می‌نویسد:
«قد کتب عليکم الصّلوة تسع رکعات للّه منزل الايات حين الزّوال و فی البکور و الاصال.»
ترجمه: همانا بر شما نمازی نه رکعتی واجب شده است که باید آن را برای خداوندی که آیات را نازل می‌کند بخوانید. زمان این نماز به هنگام ظهر، بامدادان و شامگاهان است.
ایشان در دو بند بعد از آن تأکید می‌کند که روش قرائت این نماز را در ورقه‌ای دیگر به صورت مجزا شرح داده است و بار دیگر، پیروان را به خواندن این نماز ترغیب می‌کند. او می‌نویسد:
«قَد فَصَّلنا الصَّلوةَ فی وَرَقَةٍ اُخری. طوبی لِمَن عمل بما امر به من لدن مالک الرّقاب»
با این مقدمه در مورد اهمیت نماز در دیانت بهائی، به سراغ برگ دیگری از دفتر تاریخ بهائیت می‌رویم. هنگامی که بهاءالله از دنیا رفت، میان فرزندان او بر سر جانشینی پدر اختلاف افتاد. شرح این اختلاف در صفحات آتی از منظر خوانندگان عزیز خواهد گذشت. نتیجه‌ی این اختلافات آن بود که نهایتاً فرزند بزرگتر او یعنی عباس افندی بر مصدر هدایت اهل بهاء تکیه زد و برادر خود یعنی میرزا محمدعلی افندی را از خود راند.
اما در میانه‌ی این اختلافات، اتفاق عجیبی رخ داد. از آن جا که بیشتر نوشته‌های بهاءالله در زمان حیات او برای انتشار و چاپ، در اختیار محمد علی قرار گرفته بود، او از تحویل دادن آن‌ها به برادر بزرگتر امتناع ورزید و برخی از نوشته‌های منحصر به فرد بهاءالله در این میان از بین رفت. عباس افندی از این حادثه با عنوان سرقت آثار پدر توسط برادرش یاد می‌کند. یکی از نوشته‌هایی که در این سرقت از بین رفت، صورت نماز نه رکعتی بهاءالله بود که به عنوان تکلیفی شرعی برای پیروان معین کرده بود.
عبدالبهاء در این باره در نامه‌ای به یکی از پیروان خود به نام علی اصغر اسکویی فریدی می‌نویسد:
«ای ثابت بر پیمان، در خصوص صلوة تسع رکعات سؤال فرموده‌اید، آن صلوة با کتبی از آثار در دست ناقضان گرفتار، تا کی حضرت پروردگار، آن یوسف رحمانی را از چاه تاریک و تار به در آورد.
ان فی هذا لحزنٌ عظیم لعبدالبهاء.
[این سرقت] منحصر به آن [نماز] نه. جمیع امانات این عبد را مرکز نقض سرقت نموده، جمیع احبا در ارض اقدس مطلع بر آن.
تالله ان عبدالبهاء یبکی دماً من هذه المصیبة العظمی و یتأجج فی قلبه نار الجوی و بین الضلوع و الاحشاء»
ترجمه‌ی بخش آخر: به خدا سوگند که عبدالبهاء از این مصیبت بزرگ خون می‌گرید و در قلبش آتش هجران زبانه می‌کشد و میان دنده‌ها و اعضاء و جوارحش را می‌سوزاند!
پس از این سرقت، صورت نماز نه رکعتی بهاءالله برای تعالی اهل بهاء، برای همیشه مفقود شد و امروز نیز هیچ یک از بهائیان، از مفاد آن اطلاعی در دست ندارند. در واقع هیچ گاه آن یوسف رحمانی یعنی صورت نماز نه رکعتی گم شده‌ی بهائیان که این همه تأکید بر خواندن آن شده بود، از چاه تاریک بیرون نیامد و امروز نیز بهائیان نماز دیگری را به جای آن می‌خوانند.
صرف نظر از چگونگی گم شدن احکام الهی، این پرسش برای محققان بی‌طرف همواره مطرح است که مگر بهاءالله خود این نماز را نمی‌خواند تا مریدان و اطرافیان آن را بیاموزند و به آن عمل کنند؟ از آن جا که تصریح به تشریع این نماز در کتاب اقدس ذکر شده است و بهاء کتاب اقدس را حداقل نوزده سال پیش از مرگ خود به رشته‌ی تحریر در آورده است، آیا قابل باور است که فرزند و جانشین او یعنی عباس افندی و حتی دیگر بهائیان در طول این نوزده سال، روش قرائت این نماز را از رهبر خود فرا نگرفته باشند و پس از او به خاطر گم شدن این نماز، چنین مویه کنند؟ به نظر می‌رسد که بهاءالله حتی برای فراگرفتن اطرافیان نیز این نماز را نخوانده است و در واقع به تعلیمی که خود برای بشر آورده و آن قدر بر انجام آن تأکید کرده، عامل نبوده است. آیا کسی که در مقام عمل به سخنان خود نیز عمل نمی‌کند، شایسته‌ی مقام عصمت است؟
پاسخ دیگر
اما در مورد قبله این نصوص موجود است:
و اذا اردتم الصّلوة ولّوا وجوهکم شطری الاقدس المقام المقدّس الّذی جعله اللّه مطاف الملأ الاعلی و مقبل اهل مدآئن البقآء و مصدر الامر لمن فی الارضين و السّموات * و عند غروب شمس الحقيقة و التّبيان المقرّ الّذی قدّرناه لکم انّه لهو العزيز العلّام * (کتاب اقدس بند 6)
و در یادداشت های کتاب اقدس توضیح می دهند:
مقبل ، يعنی محلّی که نمازگزار به طرف آن توجّه می کند ، که قبله ناميده می شود . مفهوم قبله در اديان گذشته نيز موجود بوده است . قبله در ايّام پيشين اورشليم بود حضرت رسول اکرم آن را تغيير داده مکّه را قبله قرار فرمودند . دستور حضرت اعلی در کتاب بيان عربی در مورد قبله چنين است :
انّما القبلة من يظهره اللّه متی ينقلب تنقلب الی ان يستقرّ.
مضمون اين فقره را جمال اقدس ابهی در کتاب مستطاب اقدس ( بند ١٣٧) نقل و تأييد فرموده‌اند . همچنين در باره توجّه به قبله می فرمايند : در صلات حکم قبله ثابت (سؤال و جواب، فقرات ١٤ و ٦٧) ، ولی در مورد ساير ادعيه و اذکار افراد مختارند
بهر سمتی که بخواهند توجّه نمايند .
-٨و عند غروب شمس الحقيقة و التّبيان المقرّ الّذی قدّرناه لکم ( بند ٦) جمال قدم مقرّر فرموده‌اند که پس از صعود آن حضرت قبله اهل
ص ١١٠
بهاء محلّ استقرار عرش مطهّر است . حضرت عبدالبهاء اين مقام مقدّس يعنی روضه مبارکه را که در بهجی (عکّا) واقع است “مرقد منوّر” و ” مطاف ملأ اعلی ” توصيف فرموده‌اند.
در توقيعی که حسب الامر حضرت وليّ امراللّه صادر گشته در اهميت روحانی توجّه به قبله مثال ذيل را بيان فرموده‌اند:
همان طور که گياه جهت حيات و رشد خود به طرف نور آفتاب متمايل است ، ما هم در احيان دعا و مناجات قلوبمان را به مظهر الهی ، جمال اقدس ابهی متوجّه می سازيم … و توجّه ظاهری … به تربت مقدّسش را در عالم خاک رمزی از توجّه باطنی خود می شماريم .
کتاب اقدس صفحه109
پاسخ دیگر
آئین بهائی مدعی است به مثابه یک دین مثل ادیان دیگر دارای نماز و حج و عبادت و قبله و…است. در بحث نماز ،تشریعی دارند اما می گویند ابتدا نمازی نه رکعتی تشریع شده بوده که این نماز توسط ناقضین دزدیده شده است و دیگر در دسترس نیست.به مطالب زیر توجه فرمائید:
“تسع رکعات ( بند ٦)
رکعت مجموعه‌ای است از آيات صلات که تلاوتش با رکوع و سجود و ديگر اعمال توأم است. صلاتی را که جمال اقدس ابهی بدايتاً نازل فرمودند شامل نه رکعت بوده است . نصّ اين صلات مفقود گشته و لذا طرز انجام آن معلوم نيست “(یادداشت شماره 9) کتاب اقدس صفه 107
قد فصّلنا الصّلوة فی ورقة اخری (بند ٨)
اصل صلات نه رکعتی را جمال مبارک نظر به حکمت در لوحی مجزّا نازل فرمودند ( سؤال و جواب ، فقره ٦٣). متن اين صلات در زمان حيات عنصری هيکل اقدس به مؤمنين ارسال نشد و سه نمازی که اکنون مورد استفاده احبّاء است جايگزين آن گرديد .اندکی بعد از صعود جمال اقدس ابهی ، ميرزا محمّد علی ، ناقض اکبر متن صلات نه رکعتی و تعدادی از الواح ديگر را به سرقت برد . کتاب اقدس صفحه110