این فصل ، از بخشی از نسخه دستنویس کتاب شعاع الله گرفته شده است تحت عنوان ، ” اغصان جوانتر ، ورقات ( دختران بهاءالله ) و همسران آنها ” . یک تیتر فرعی هم به آن افزوده ام . جزئیات زیادی درباره ضیاءالله افندی ، که در سن 30 تا 34 سالگی درگذشت ( سال تولد او نا مشخص است ) در دست نیست .1 پس از مرگ برادر جوانش ، میرزا مهدی ، لقب غصن اطهر به وی هم اعطاء شد . 2
محمدعلی بهائی در سرگذشت نامه اش ذکر میکند ( به فصل 16 کتاب مراجعه شود ) که ضیاءالله افندی اجازه یافت وصیتنامه بهاءالله را بخواند . سپس می نویسد این پسر بهاءالله یکی از مهمترین افرادی است که وی را متقاعد کرده تا نظراتش را بطور آشکار ، درباه سبک ریاست عباس افندی ، ابراز کند ، و در توزیع و انتشار مقالات انتقادی ، درمیان بهائیان ، مساعدت کرد . محمدعلی درباره برادرش ضیاءالله می گوید ،” او برای من بسیار عزیز ، و به من نزدیک بود ” ، و ” نفسی پاک ، عاشق صادق انسانیت ، و طرفدار و مروّج متعصب تعالیم بهایی، و مدافع سرسخت امر ، و همکار من در مبارزه برای آزادی اندیشه مردم و آزاد کردن آنها از چنگال تعصبات دینی بود ” .
بنابر برخی منابع ، عبدالبها ضیاءالله را از بابت طرفداری و حمایت از محمدعلی افندی ، در اختلاف و درگیری اش با عبدالبها ، بخشید3 ؛ ولی برخی منابع دیگر اظهار داشته اند که عبدالبها و هوادارانش برنامه مرگ ضیاءالله را ترتیب داده اند. 4 در میان بهائیان اکثریت ، عمدتاً او را بعنوان یکی از ” ناقضین عهد و میثاق ” می شناسند . در واقع ، بنابر اظهار بیت العدل جهانی ، جنازه او ، که ابتدا ، در کنار پدرش، در قبر بهاءالله ، دفن شده بود ، بعنوان اقدامی جهت تطهیر آن محل . . . از آلودگی های پیشین، از آنجا خارج و به بیرون انتقال یافت ” . 5
اریک استتسون
***********
ضیاء الله افندی ، ملقب به غصن اطهر
این فرزند آرام و نجیب بهاءالله ، در تاریخ 14 اوت 1868 در ادرنه بدنیا آمد،6 و تا حبس عکّا نیز پدر را همراهی کرد . او در سایه بهاءالله رشد کرد و سواد و تحصیل خود را از پدرش فرا گرفت .
هنگامی که به سن بلوغ رسید به جمع کاتبان و نسخه برداران الواح پیوست . طی سالهای آخر عمر بهاءالله ، ضیاء الله یکی از خوش نویسان الواح او بود . او به شدت به پدرش وابسته بود ، و لذا ، پس از صعود ( مرگ ) پدر، دچار یاس و افسردگی گردید . او فردی معنویت گرا بود و بیشتر اوقات خود را در مجالس وعظ و تبلیغ ، و ترویج تعالیم بهائی گذراند ، و پس از شش سال ، در تاریخ 30 اکتبر 1898 ، به دنبال پدر ، به سرای باقی شتافت . متن زیر ، ترجمه یکی از چند لوحی است که بهاءالله به افتخار او صادر کرد .
هوالباقی
حق گواه است که من به او که در بزمش ، منتخبان از بادة حیات می نوشند ، و مخلصین از هرآنچه مردم آسمان و زمین ، از درک آن محرومند – به جز آنانکه خدایت ، خدای عالم و بصیر بخواهد – بهره می برند ؛ ایمان دارم .
ای ضیاء ! در گرفتاریها و مشکلات صبور باش ، و در همه حال راضی باش ، یک مومن حقیقی ، همواره رو به سوی خیر کن و تسلیم خداوند ، غافر( الذنب ) الناس ، مخالف توهّمات و پیرو حقیقت باش .
همچون ابر ( رحمت ) بر سر مردم ، در برابر تجاوزگران، مهربان ، و بر گنهکاران بخشنده باش ! در عهد و میثاق ، ثابت قدم ، و در امر ، مستحکم باش !
پس این بنده خطاکار به تو فرمان میدهد ، تا خدا را هرچه بیشتر، با خلوص، عبادت کنی. به همین نحو ، به تو امر می کنیم که امین و مومن باشی ، و همواره بر این دو صفت عامل و مجری بمانی .
رحمت و برکت بر تو و کسانی که به تو محبت دارند ، و نفرین و غضب بر آنانکه از تو تنفر دارند و از هر آنچه در کتاب فرمان داده شده ، روی می گردانند .
ثریا خانم ، بیوة ضیاءالله افندی
او دختر شیخ کاظم سمندر ، مبلغ سرشناس بهائی اهل قزوین است .7 گرچه مشارالیها شوهرش را در جوانی از دست داد ، ولی کماکان به او وفادار ماند. اعضای خانواده بهاءالله به خانه او رفت و آمد دارند.
یادداشتهای فصل 20
1- در جامعه بهائی امروز ، ضیاءالله افندی را ” میرزا ضیاء ” خطاب می کنند .
2- غصن اطهر
3- Adib Taherzadeh, The Covenant of Baha’u’llah (Oxford, UK: George Ronald, 1992), p. 165.
4- فصل 23 کتاب را ملاحظه کنید
5- Messages from the Universal House of Justice ig6g-ig86: Third Epoch of the Formative Age (Wilmette, 111.: Baha’i Publishing Trust, 1996), p.66. Available online at
http://bahai-library.com/uhj_messages_1963_1986
6- منابع دیگر ، تاریخ تولدهای متفاوتی ارائه می نمایند. برای مثال، حسن موقر بالیوزی ، نویسنده معروف بهائی اواسط قرن بیستم ، تاریخ تولد او را 15 اوت 1864 ذکر کرده ، و امروزه بهائیان این را تاریخ موثق و درست میدانند . و محمد جواد قزوینی ، بهائی وحدتگرا ، در نوشته ای که در اوایل قرن بیستم ، با عنوان ” مختصری درباره تاریخ بابی و بهائی تا سال 1898 ” نگاشت ، تاریخ تولذ ضیاءالله را 1865 گزارش کرده است .
7- محمد کاظم قزوینی در یک خانواده سرشناس بابی متولد شد . در جوانی به بهائیت گروید و نام سمندر از سوی بهاءالله به وی اعطاء شد . او که از مبلغان بهائی برجسته بود ، از سوی بهائیان ، بعنوان یکی از نوزده حواری ( نزدیکان خاص ) بهاءالله شناخته شده است .
tarikhnull