خوان كول از مشهور ترين محققان جهان در موضوع بهائيت است. او كه خود بهائي بوده و خدمات شاياني به بهائيت كرده در پي تحقيقات زياد از بهائيت خارج شده و مقالات انتقادي در اين زمينه نوشته است كه يكي از انها را در زير مي خوانيد. به نوشته ويكي پديا جان ریکاردو آی. “خوآن” کول (متولد ۲۳ اکتبر ۱۹۵۲) یکی از اندیشمندان و مورخان آمریکایی معاصر در حوزهٔ خاورمیانه و جنوب آسیاست. او هم اکنون استاد تمام کرسی «ریچارد میچل کالیگیت» رشتهٔ تاریخ دردانشگاه میشیگان است. کول چندین کتاب با موضوع خاورمیانهٔ مدرن چاپ کرده است و مترجم برخی متون عربی وفارسی به انگلیسی میباشد. او که از خانواده‌ای مسیحی بود، در سال ۱۹۷۲ به بهائیت روی آورد، ولی در سال ۱۹۹۶، در پی اختلاف شدید با تشکیلات بهایی، از آن خارج شد. وی از سال ۲۰۰۲ تارنمایی به نام نظرات آگاهانه (به انگلیسی: Informed Comments) را در آدرس juancole.com اداره می‌کند، که به صورت همزمان در صفحهٔ Truthdig.com نیز انتشار می‌یابد.
خلاصه : این مقاله به تحلیل و بررسی انحلال محفل بهائیان لس آنجلس ،از سوی محفل ملّی امریکا در دورۀ سالهای 1988-1986 میپردازد.توضیح رسمی در این باره ، بر تنزّل امور اخلاقی و ضعف انضباط اداری تاکید دارد. ولی مصاحبه های محلی ، و نیز برخی اظهارات رسمی ریشه اختلافات و تعارضات را در 2 چیز میداند : 1) جهانی شدن جامعۀ امر و در نتیجه تعارض نژادی بین سفیدپوستان و سیاهان آفریقایی- امریکایی ، و ایرانیان مهاجر پس ازانقلاب ایران؛ و 2) منازعات ملّی و محلّی بر سر قدرت و پول .
جمع بندی مقاله حاکیست که انتخابات توام با فقدان اطلاعات ، پاسخگو نبودن مقامات انتخاب شده، سانسور، و خودداری از بیان و اعلان تعارضات اجتماعی، منجر به بروز چنین وضعی در جامعه بهائی گردیده است .
امریکایی های ایرانی تبار و آفریقایی تبار ، و سفید پوستان کجا میتوانستند دور هم جمع شوند ، جلسات مرتب و منظم داشته باشند ، عبادت و مناجات داشته باشند و با یکدیگر بحث و گفتگو کنند ؟ پاسخ عبارتست از محفل محلی جامعۀ بهایی لس آنجلس .
تحلیل جامع بحران در جامعۀ امر ، مطالب زیادی به ما دربارۀ نه تنها ایین بهایی ، بلکه دربارۀ اینکه چگونه یک عقیدۀ وارداتی، توجّه افراد زیادی را به خود جلب کرده است ، میدهد .
در تاریخ 19 ژوئیه 1986 محفل ملّی بهائیان امریکا بطور رسمی محفل بهائیان لس آنجلس را منحل کرد که در آن زمان بیش از 1200 فرد بزرگسال بهایی عضو آن بود . مقامات محفل ملی به جای محفل محلی یک کمیته 6 نفره را منصوب کردند که گزارش عملکرد خود را مستقیماً به گروه حاکمه در ویلمت – ایلینوی ارائه می کردند ، به اینترتیب ، در عمل ، محفل ملّی کنترل مستقیم امور بهائیان لس آنجلس را بعهده گرفت. این اقدام از سوی بهائیان بی سابقه تلقی شد . البته بعضاً برخی محافل محلّی بدلیل نقض قوانین بهایی تعطیل شده اند ، ولی در اینجا ، جز یک مورد جزئی ، چنین مطلبی نبوده ، بنابراین ، چرا محفل ملی اینطور مستقیم و زورمندانه واکنش نشان داد ؟ محفل ملّی در پشت پردۀ این دخالت، چه اهدافی را دنبال میکرد ؟ محفل محلّی لس آنجلس چه مشکلاتی داشت که محفل ملّی آنرا لاینحل و غیر قابل اصلاح تشخیص داد ؟ 3 موضوع و حوزه بطور رسمی ابراز شد : مسائل مالی ، مناسبات نژادی ، و امور غیراخلاقی. برخی منابع دیگر، برتری طلبی و خودخواهی محفل ملی را هم دخیل میدانند .
ایین بهایی ، که در سال 1863 از سوی یک فرد ایرانی بنام بهاءالله ( 1892-1817 ) پایه گذاری شده بود در دهه 1890 از خاورمیانه وارد امریکا شد . ایجاد صلح جهانی در پایان روزگاران ، نیاز به صلح دستجمعی ، وحدت نوع بشر ، وحدت ادیان ، و نیاز به جایگزینی حکومتهای استبدادی و خودکامه با نظامهای پارلمانی و حکومتهای مبتنی بر قانون اساسی از تعالیم او بود .
پسر او ، عبدالبها (1921- 1844 ) ، طی سالهای 13-1912 به امریکا آمد تا به تبلیغ و گسترش ایین بهائی بپردازد . سپس نواده عبدالبها، شوقی افندی ربانی ( 1957-1921 ) جانشین او شد .
جامعۀ بهائیان امریکا ، که نسبتاً جامعه ای آزاد ، خود جوش، و لیبرال بود ؛ و هیچ فرد روحانی نداشت، از دهۀ 1920 بوسیله رهبران دینی ، به تدریج، بسمت جامعه ای منضبط و سازمانی تغییر شکل داد . از نویسندگان خواسته شد که تمام نوشته ها و نشریات ،با توجه به سطح مطالب و حوزۀ نشر آنها ، باید توسط دستگاههای ذیربط بررسی شود. بتدریج بهائیان از انجام هرگونه اظهار نظر و انتقاد دربارۀ عملکرد و خط مشی نهادهای دینی منع شدند . بیت العدل جهانی ، که از سال 1963 تاسیس شد و متشکل از 9 نفر عضو میباشد ، از سوی اکثر بهائیان امریکا بعنوان یک جمع مصون از خطا تلقی شدند . جامعه بهائیان امریکا ، در حال حاضر احتمالاً شامل 60000 مرد بالغ میشد ، اگر چه آمارهای رسمی تعداد آنها را 2 برابر نشان میدهد ، تاریخ تاسیس محفل لس آنجلس به اوایل قرن بیستم باز میگردد ، و محلّ آن مدفن تورنتون چیس ( Thornton Chase ) میباشد ، کسیکه عموماً بعنوان اولین فرد امریکایی بهایی معرفی شده است .
همانطور که مایک دیویس گفته است لس آنجلس شهر تعارضات و اضداد است ، عمدتاً بین فقرا و ثروتمندان ؛ ولی تفاوتهای نژادی و اخلاقی هم وجود دارد . این تفاوتها در حوزه دین ومذهب بیشتر است.لس آنجلس در حال حاضر بالغ بر9 میلیون جمعیت دارد ( 2002 ) و با فشارمهاجرتی روبروست. در آنجا 106 زبان مختلف صحبت میشود و افراد منتسب به اروپای غربی در آنجا دراقلّیت هستند . بر اثر مهاجرتها ، مشکلات زیادی بروز کرده است . اگر بگوییم که هویت اجتماعی بر اثر تجربه مشترک جامعه پدید میاید ، باید بگوییم که در لس آنجلس شاهد چنین چیزی نیستیم ، همه غریبه هستند . اختلافات و تعارضات اجتماعی بین رده ها و موجهای مختلف مهاجرتی ، بین گروههای مختلف اجتماعی ، که وزن و اهمیت نسبی آنها براثر تحولات اجتماعی تغییر کرده ، فراوان است . بودائیان سریلانکایی ساکن در لس آنجلس در دهه 1970 دو دلبستگی تلخی را تجربه کردند .و مسلمانان شیعه و سنّی همزیستی نه چندان آسانی را در جلسات مذهبی لس آنجلس دارند . بنابراین جای تعجب نیست اگر بهائیان لس آنجلس هم ، با توجه به موجهای مهاجرتی و تفاوتهای نژادی اشکالاتی را تجربه کنند .
مطالعه حاضر بر اساس مصاحبه ها و گفتگوهایی صورت گرفته که توسط نشریه دیالوگ تهیه شد ، ولی بدستور محفل ملّی بهائیان جلوی چاپ و انتشار آن گرفته شد . من خودم طی سالهای 1979 تا 1981 ، و 1983 تا 1984 عضو جامعه بهائیان کالیفرنیای جنوبی بودم . برای درک بهتر شرایط باید به ساختار قدرت در جامعۀ بهایی، که بعضاً انتخابی یا انتصابی هستند ، توجه کرد .
9عضو محفل محلّی ، بدون کاندیداتوری و رقابت، از طریق رای گیری مخفی، در میان افراد ذیرأی تسجیل شده در یک حوزه شهرداری خاص یا واحد شهری، مستقیما انتخاب میشوند . محافل محلّی هر 19 روز یکبار ، در حالیکه روزه هستند، ملاقات می کنند . این آمیزه ای از امور روحانی و فعالیت رسمی دینی است که ورود به آن برای غیر بهائیان مجاز نمیباشد . اعضای محفل ملّی بطور غیر مستقیم انتخاب میشوند. به این ترتیب که در پاییز هرسال ، بهائیان هر منطقه هیئتی را انتخاب می کنند که انها در کانونشن ملّی آوریل سال بعد، محفل ملّی 9 نفره را، انتخاب می نمایند . از سال 1963 به بعد ، هر 5 سال یکبار ، مجمع محافل روحانی ملّی، بیت العدل بین المللی ( یا جهانی ) را انتخاب می کنند که بالاترین مقام اجرایی و قانونگذاری جامعه بهائی است و در حیفا – اسرائیل ، مستقر میباشد . حاکمیت بهایی با ساختاری شبیه به نظام اسقفی – کلیسایی ، و نیز انطباق با مقتضیات ” عهد و میثاق ” مشخص شده است. ویژگی قدرت طلبانه و انحصار طلبی لایه های بالای سازمان ،در تعارض با آزادی نسبی عملکرد بهائیان در سطوح پایینی و محلّی و خرده فرهنگ بهائیان در انتخاب مسئولین محلّی قرار دارد .
محافل ملّی هرازگاهی برخی محافل محلّی را ، که اعضای آن متهم به فساد شده – و یا وفاداری کمتری نسبت به محفل ملّی دارند – منحل می کنند . محفل لس آنجلس با مسائل مختلف و خاصی مواجه بود : وسعت و گستردگی غیرعادی شهر، جمعیت زیاد جامعه بهایی آن ( در مقیاس بهائیان امریکا ) ، و نیاز به تشکیل ضیافتها در 13 نقطه شهر.این ضیافتها باعث افزایش بروز جدایی های نژادی و اقتصادی گردید .
اعلام انحلال محفل محلّی لس آنجلس در جلسه و مجمع بزرگی از بهائیان، که به مناسبت تکمیل بهایی سنتر تشکیل شده بود ، توسط جیمزنلسون، عضو محفل ملی آن وقت – که قاضی دادگاه محلّی لس آنجلس و منصوب از سوی رونالد ریگان بود – صورت گرفت . بنا بر آنچه نلسون اعلام کرد دلایل اولیه این اقدام، امورغیراخلاقی گسترده در بین اعضای جامعه، و ناتوانی محفل در حل و رفع آن بوده است .
در حقیقت ، امور غیر اخلاقی یکی از دلایلی بود که بحث انحلال را پیش آورد، که آنهم مثل بسیاری از امور و وقایع دیگر ، عمیقاً با تعارض نژادی موجود در جامعۀ بهایی ارتباط داشت …
واکنش آنی و فوری اعضای قدیمی و مسنّ محفل محلی حالت شوک و عدم باور و پذیرش آن بود. لوئیس ویلوز، که منشی رابط بود اظهار داشت : ” من مطمئنم که ما کار را در حد بایسته انجام ندادیم ؛ ولی حداکثر توان خود را بکار گرفته بودیم … احساسم حاکی از آنست که مشکلات ما بزرگتر از مشکلات سایر گروههای بزرگ بهایی در ایالات متحده نبود . ” اکثر اعضای پیشین محفل ، و از جمله هر 4 عضو ایرانی آن،از صحبت دربارۀ سابقۀ امر خودداری کردند . خانم مانیلا لی ، یک عضو قدیمی محفل محلّی ، که معلم محترم مدارس ، و افریقایی – امریکایی بود در اواسط آوریل 1986 از سِمت خود استعفاء داده بود ولی به علت کندی اعلام آن ، او دوباره در 21 آوریل انتخاب شد . بهرحال، او عقیده داشت که انحلال باید یکسال زودتر رخ میداد . او از ملاقات و نشست 907 دقیقه ای 7 تن از اعضای محفل ملی و اعضای محفل لس آنجلس دربارۀ موضوع انحلال محفل که به ریاست جیمز نلسون برگزار شد صحبت کرد . یکی از اعضای محفل لس آنجلس سئوال کرد : ” پرستیژ و شخصیت ما چه میشود ؟ ” و نلسون پاسخ داد : ” پرستیژ شما از بین میرود .”
این قابل درک است که اعضای محفل محلّی به فکر اعتبار و پرستیژ خود در بین اعضای جامعۀ بهایی باشند .
اعلام شفاهی نلسون مبنی بر انحلال محفل ، با ارسال نامه ای از سوی رابرت هندرسن ، منشی ( دبیر کل ) تمام وقت محفل ملّی امریکا به بهائیان لس آنجلس ، پیگیری شد .
هندرسن ، یک افریقایی – امریکایی بهایی بود که قبلا به تجارت اشتغال داشت ، در یک خانوادۀ بهایی ، در لس آنجلس پرورش یافته ، و در سال 1984 به عضویت محفل ملّی انتخاب شد ؛ لذا این حوادث برای او معنی دار بود . هندرسن نوشت : ” پس از مشورتهای طولانی و آزار دهنده ، محفل ملّی به این نتیجه رسید که شرایط مستلزم عمل جراحی و ترمیم است . اولین اقدام ، انحلال محفل در 19 ژوئیه بود . او اضافه کرد که مهمترین دلیل انجام این اقدام ناخوشایند ، ولی ضروری ، ناتوانی محفل محلّی در مواجهه با نیازهای جامعۀ بهایی در امور روحانی و اجرایی میباشد … . او توضیح داد که به منظور بازسازی جامعۀ بهائیان لس آنجلس ، محفل ملّی امریکا یک کمیته اجرایی را منصوب کرد که بهائیان میباید نهایت همکاری و مساعدت را با آنان بعمل آورند . در انتها با یادآوری جمله ای از عبدالبها که به جامعۀ بهائیان اولیه لس آنجلس ابراز شده بود که طی آن از آنها خواسته بود به تبلیغ بهائیت در میان مردم بپردازند و در عهد و میثاق ( غالب بهائیان عهد و میثاق را به اطاعت و تسلیم بی چون و چرا در برابر مقامات اسقفی و اجرایی بهائی تعبیر می کنند ) پایدار باشند .
اعضای کمیته 6 نفرۀ اجرایی ، از میان محافل همسایه ، دست چین شده بودند . ولی برای تربیت افراد محلّی برای تصدی و انتخاب محفل محلّی در آینده ، 9 نفر برای عضویت در ” شورای 19 بهائیان محلی ” برای نظارت بر فعالیتهای تبلیغی ، اداری ، مالی و روزانه ، و فعالیتهای تبلیغی جامعۀ بهائیان لس آنجلس ، در اوت 1986 منصوب شد .
هنگامیکه در ضیافت ماه اسماء ، در19 اوت از آقای دکتر فیروز کاظم زاده عضو قدیمی محفل ملّی امریکا ( و پروفسور دانشگاه ییل ، در رشته تاریخ روسیه) ، سئوال شد که انتخابات جدید محفل محلّی لس آنجلس چه زمانی برگزار میشود؟ او پاسخ داد احتمالاً طی فرآیند مشورت بین شورای 9 نفره، کمیته اجرایی 6 نفره ،عموم اعضای جامعه بهایی ، و محفل ملی امریکا، در اینمورد تصمیم گیری خواهد شد . اینکار با تصمیم صرفاً محلی امکانپذیر نیست ؛ بلکه باید مشترکاً تصمیم گرفت .
نشریه دیالوگ با مارک سیسون مصاحبه ای انجام داد . او قبلاً ، طی سالهای 1983 تا 1984 عضو محفل محلی لس آنجلس بود که سپس از سِمت خود استعفاء داد . و تنها عضو پیشین محفل محلی بود که به عضویت شورای 19 نفره انتخاب شد . اوتوضیح داد که ” اعضای این شورا آموزش می دیدند تا در آینده به عضویت محفل محلی درآیند . “
انتظار میرفت آندسته از افراد بهایی لس آنجلس که توانایی بالقوۀ مدیریت و رهبری داشتند به شورای 19 نفره دعوت شوند تا افراد بیشتری به تجربۀ اداری و اجرایی دست پیدا کنند . سیسون مایل بود و ابراز علاقه کرد که عکس اعضای شورای 19 نفره بر روی جلد شماره جدید ” نشریه بهائیان لس آنجلس ” چاپ شود .با توجه به اینکه در انتخابات بهائیان ، رقابت کاملاً ممنوع است ، سیسون بعدها اعلام کرد که از دید بعضی ها ، کار چاپ عکس نوعی تبلیغ و شهرت طلبی محسوب شد .
در حقیقت تکنیکهای رقابت ظریف ، از مدتها پیش توسط چند تن از اعضای محفل ملی ، که تقریباً اعضای دایمی شده بودند بکار گرفته شده بود و لذا بکارگیری آن از سوی اعضای جامعه بهایی در شهرها ، چندان تعجب آور نبود .
تقریباً در همان زمان که محفل لس آنجلس منحل شد ، یکی از اعضای آن ، که از ایرانیان پناهنده به امریکا بود وقبلاً سابقه فعالیت دانشگاهی داشت ، از سوی تشکیلات بهایی به طرد اداری بخاطر خلافهای مالی در فعالیتهای اقتصادی خود تهدید شد . این همزمانی اتهامات موجب شد تا این سئوال در اذهان شکل گیرد که آیا فعالیتهای اقتصادی آن عضو محفل لس آنجلس موجب دخالت محفل ملّی در موضوع انحلال شده است ؟
یکی از نویسندگان نشریه دیالوگ، در مکاتبه با آنا لی استراسبورگ ، رئیس امور جامعۀ بهایی، در مرکز ملی بهائیان ، ویلمت ، ایلینوی، در میان سایر سوالات پرسید ، آیا صحت دارد که :
1) محفل ملی اولین بار بحث امکان انحلال محفل محلّی لس آنجلس را درسال 1983 مطرح کرده است؟
2) بیت العدل به محفل ملّی امریکا توصیه کرده که انحلال محفل لس آنجلس را به تاخیر نیندازد ؟
3) وضع مجازات بر علیه تاجر ایرانی و انحلال محفل لس آنجلس در یک زمان صورت گرفته است ؟
تنها ماهها بعد ، افکارعمومی در تاریخ 14 مارس 1987 توضیحات بیشتری را از زبان منشی محفل ملّی ، رابرت هندرسن دریافت کرد .او توضیح داد که محفل ملی ناگزیر از دخالت در این موضوع شده ، چرا که اخلاقیات و ارزشهای بهایی از تاکید بر نکات خوب در فرد یا جامعه حمایت می کند … او تا آنجا پیش رفت که به یک مقوله از مشکلات جدی اشاره کرد :
اول ، جنبه های اداری و مالی : محفل محلّی نظم و سازمان خود را از دست داده بود ، اگرچه محفل ملّی در حدود سال 1983 یک کمیته اجرایی را برای همکاری با آن منصوب کرده بود ؛ بنا به دلایلی طی چند ماه قبل از انحلال در ژوئیه 1986 ، محفل لس آنجلس از ثبت و ضبط جزئیان کار سرباز زده و سوابق مکتوبی از جلسات و تصمیات خود نداشت ؛
از اواخر سال 1970 ، محفل ملّی از تمام محافل خواسته بود تا نسخه ای از خلاصه مذاکرات و تصمیمات خود را ، برای کنترل عمل به موقع تصمیمات در مراکز نظارتی ملی در ویلمت ارسال کنند .
هندرسن همچنین توضیح داد که شرایط مالی محفل محلی لس آنجلس به حد خطرناکی رسیده بود. کتابفروشی بهایی لس آنجلس مبلغ 35000 دلاربه بهایی پابلیشینگ تراست (ارگان وابسته به محفل ملّی) بدهکار بود ، و هیچ برنامه روشنی برای باز پرداخت آن نداشت .. محفل محلی رو به ورشکستگی رفته بود …
یک عضو محفل لس آنجلس مشکلات مالی را تایید کرد. ” از بین 1200 نفر واجد شرایط ، تنها 125 نفردر بهار 1986 به صندوق ملی کمک میکردند ، چرا که آنان اعتماد خود را نسبت به مسئولان محفل محلّی از دست داده بودند. هزینه های جاری و ساختمانی ، خصوصاً هزینه بهایی سنتر جدید هم، در سال 1983 مزید بر علت شده بود. همواره افراد به ایثار و اهدای کمک دعوت میشدند و آنها چیزی به چشم خود نمی دیدند .
دومین مشکل مطرح شده از سوی هندرسن، بدتر شدن زندگی اجتماعی و روانی افراد جامعۀ بهایی بود. این حرفها کنایه از روابط نژادی و امورغیراخلاقی بود. جامعۀ بهائیان لس آنجلس متشکل از حدود 300 آفریقا – امریکایی، 500 ایرانی، و بقیه اعضای سفید پوست امریکایی بودند (تنها 4-3 خانوار امریکای لاتین در آنجا بودند .) هندرسن توضیح داد که خانواد ه های ایرانی به گرمی مورد استقبال جامعه بهائیان قرارنگرفته بودند .
از دیگر موارد مورد نظر او در حوزۀ آسیبهای اجتماعی و روانی، نقض قوانین بهایی دربارۀ قمار، نوشیدن مشروبات الکلی، استعمال مواد مخدّر، روابط نامشروع جنسی، داد وستد مالی غیرقانونی و زیرزمینی ، و فرار از مالیات میباشد . هندرسن گلایه کرد که اعضای جامعۀ بهایی لس انجلس مایل به گزارش این موارد نبودند، حتی زمانیکه محفل محلّی از وقوع چنین اعمالی مطلع میشد، از انجام هر کاری در برخورد با آن امتناع میکرد. در اینجا 2 عرف سنّتی اصلی بهائی نقض شده بود: اول اینکه در بین بهائیان محافظه کار این تمایل وجود دارد که هر فرد بهایی مثل جاسوس عمل کند و هرگونه گفتار و رفتار غیر متعارف سایر بهائیان را به مقامات گزارش کند. ثانیاً امور غیراخلاقی که آشکارا عمل شود ، باید مورد توجه محفل محلی قرارگیرد وبه مرتکبین اخطار شود، و اگر باز هم در انجام کار خود اصرار کردند طرد اداری شوند . افرادی که طرد اداری شوند نباید در ضیافت ها شرکت کنند ، و در رای گیری ها ، کمک مالی به جامعه بهائی ، و یا ایراد سخنرانی رسمی دربارۀ بهائیت فعالیت نمایند .
گلۀ دوم هندرسن درباره روابط نژادی ، به بهائیان آفریقایی – امریکایی مربوط میشود . به نظر او که در طفولیت در بهایی سنترِ خیابان نیو همشایرحاضر میشد و روابط حسنۀ افراد نژادهای مختلف را میدید ، رفتار و مناسبات کنونی گویای آنست که مناسبات مطلوب پیشین از بین رفته است و بتدریج افراد غیر سفید پوست جامعه ، احساس بیگانگی می کنند . حضور بهائیان سیاهپوست در مراسم و نیایش ها در دهه 1980 به شدت کاسته شده بود .
سومین مشکل به نظر هندرسن ، تنازع و اختلاف دایمی بین اعضای محفل لس انجلس بود. اعضای اقلّیت محفل محلّی درباره سایر اعضاء و تصمیمات آنها شایعه پراکنی و بدگویی می کردند .او تاکید کرد که اعضاء ، ولو مخالف، باید به تصمیمات متخذه احترام بگذارند.اوهمچنین گفت که فعالیتهای انتخاباتی صورت گرفته ، … انتقاد از نهادهای بهایی توسط فرد بهایی، گناه بزرگ محسوب میشود .
دیدگاه هندرسن درباره انحلال محفل لس آنجلس، چه در آنزمان و چه بعداً،هنگامیکه من سالها بعد به مصاحبه با بهائیان لس آنجلس پرداختم مورد مناقشه و چالش قرار گرفت . اولین مورد، تفاوت دیدگاه درباره موضوعات قدرت ، کنترل ، و اختلافات بین اعضای محفل های محلّی و محفل ملّی بود . محفل لس آنجلس در این زمینه که چندان مطیع محفل ملّی نبود ، و همواره بدنبال یافتن ابتکار عمل و تاکید بر موضع خود بود ، اعتبار طولانی داشت . در دهه 1970 ، و حتی در اوایل دهۀ 1980 اعضای آن نسبتا جوان بودند و احتمالاً تحت تاثیر فرهنگ جوانان دهه 1960 قرار داشتند . و این برای محافظه کاران ویلمت خوشایند نبود . آن اعضای جوان تصمیم گرفتند تا یک بهایی سنتر در منطقه زیست سیاهان بنا کنند که، درنتیجه، منافع سرمایه گذاری مصروف سیاهان و فقرا میشد و این چندان برای ویلمت مطلوب نبود . اعضای محفل اگر چه افرادی ماجراجو تلقی میشدند ، ولی درعین حال آنها افرادی باهوش و ذیصلاح بودند که از هرگونه گسست کامل رابطه با محفل ملّی اجتناب میکردند .
در دهۀ 1980 یک گروه مسن تر به رهبری بهائیان لس انجلس انتخاب شدند که در بین آنان چند ایرانی – امریکایی رانده شده از کشورشان هم حضورداشتند. این گروه رهبری جدید، سنّت استقلال نسبی محفل محلّی را حفظ کردند ، ولی خیلی در انجام کار زبردست نبودند . تمام مشکلات مالی – اداری افتتاح و شروع بکار مرکزبهایی در 1983 به آنها منتقل شد و ظاهراً آنها قادر به مواجهه بامشکلات آن نبودند.
در سال 1984 رابرت هندرسن ، بطرزعجیبی به عضویت محفل ملّی انتخاب شد ( شاید برای پر کردن جای خالی مادرش ویلما اِلیس ) و او شد ( دبیر کل ) منشی تمام وقت و حقوق بگیر محفل . او در اصل با دیدگاه قدرت طلبانۀ اعضای مسن تر محفل ملّی همچون فیروز کاظم زاده ( که بعداً با ویلما الیس ازدواج کرده بود ) و جیمز نلسون برای تثبیت قدرت و حاکمیت محفل ملّی بر محافل محلّی ، و از جمله محفل سانفراسیسکو،موافق بود.برای رسیدن به این هدف،انها تصمیم گرفتند که چند محفل محلی را منحل کنند و به این وسیله به سایر محافل محلی،از جمله محفل سانفرانسیسکو،اخطار دادند . با اینکار آنها کنترل محافل محلّی را بدست گرفتند و بعداً از طریق کمیته اجرایی ، افراد مورد نظر خود را بر سر کار آوردند تا بعنوان کاندیداهای بالقوه برای دوره های بعدی انتخابات شناخته شوند. ناکامی محافل محلّی برای رساندن کمک مالی به محفل ملّی یکی از پارامترها برای تعیین محفل محلی درمعرض انحلال بود!
این ادعای هندرسن که کتابفروشی لس آنجلس 35000دلار بدهکار بود هم از سوی خانم مانیلا لی، مدیر کتابفروشی رد شد و گفت که در سال 1986 رقم بدهی کاهش یافته بود. بخش قابل ملاحظه ای از کتابها هم درانبارموجود بود و جزء سرمایه کتابفروشی تلقی میشد . ولی رویهمرفته ،او بخشی از کتابها را به جوانان فقیر، با تخفیف زیاد داده بود . بهر صورت کتابفروشی صورت مالی جالبی نداشت .
دست آخر آنکه محفل لس آنجلس تصمیم گرفته بود به یکی از اعضای ایرانیش که بکار تجارت اشتغال داشت مبلغ 40000 دلار قرض بدهد ، که اینکار از طریق یکی از اعضای نگران محفل به اطلاع ویلمت رسید ، که نهایتاً به انحلال محفل لس انجلس انجامید .
در رابطه با روابط نژادی هم، هندرسن این موضوع بسیار پیچیده و دینامیک را خیلی ساده و دست کم گرفته بود. چهارچوب حقوقی که اجازه مهاجرت گسترده ایرانیان را فراهم کرد ، تغییر قوانین مهاجرت در سال 1965، و پایان دادن به سهمیه نابرابر کشورها بود . بدلیل آشفتگی و انقلاب ایران ، در اواخر دهۀ 1970 ، بر اثر مهاجرت، جمعیت ایرانی لس آنجلس 6 برابر شد ؛ گرچه رشد جمعیت در دهۀ 1980 کاهش یافت ، ولی بهر حال رشد آن همچنان بالاتر از سایر کشورهای خاورمیانه بود . بین سالهای 1970 تا 1990 تعداد ایرانیان ساکن لس آنجلس ازچند هزاربه 76000نفر رسید ( 29 % ایرانیان مقیم امریکا ). در واقع، از 285000 ایرانی مقیم امریکا ، 100000 نفر، یا بیش از یک سوم آنها در منطقه اصلی شهری لس انجلس زندگی میکردند . بهائیان و یهودیان ایرانی عمدتاً پناهنده سیاسی بودند ، ولی مسلمانان ( غالباً سکولار ) بیشتر مهاجران اقتصادی بودند.
جریان مهاجرت ایرانیان همچنان ادامه داشت . آمدن چند صد تن از بهائیان که ازمجازات حکومت جدید، جان بدر برده بودند جامعه بهائیان لس آنجلس را تحت تاثیر قرارداد . حدود 20 درصد از تازه واردها انگلیسی خوب صحبت نمی کردند و ترجیح میدادند که امور مربوط به کمیته ها ( لجنه ها ) به فارسی انجام شود و این امرانگلیسی زبانها را از دور خارج می کرد. بهائیان امریکایی، بعضاً میدیدند که بهائیان ایرانی حالت باندبازی و گروه گرایی دارند، و یا اینکه ثروتمندان آنها عادت به خودنمایی و تفاخر دارند. به بهائیان ایرانی دستور داده شد که از رسوم بهائیان امریکا – از جمله درخواندن دعا بصورت نشسته و نه ایستاده – پیروی کنند . ولی همچنان دیده میشد که بهائیان ایرانی خود را نسبت به بهائیان امریکایی در خصوص فهم و دریافت عبارات بهایی آشناتر و نزدیکتر میدانند . مشاهده شد که رفتار بهائیان امریکایی اسباب تمسخر و جوک برای ایرانیان بهایی شده بود . عدم توجه به تقویم بهایی ، و عدم رعایت قوانین بهایی ازدواج و مراسم دفن از جمله موارد بود .
همه این موارد جزیی دست بدست هم داد تا این دو جامعه از هم فاصله بگیرند . سرانجام غلبه جمعیتی بهائیان ایرانی دردهۀ 1980، در بسیاری از جوامع بهایی کالیفرنیای جنوبی ، از جمله سانتا مونیکا ، منجر به کاهش شدید حضور بهائیان امریکایی در برنامه های امر ، و کاهش گرایش به امر در امریکا شد ( در دهۀ 1970 سانتا مونیکا شاید 15 نفربهایی، عمدتاً سفید پوست جوان داشت . ولی در سال 1981 حدود 100 بهایی در آنجا زندگی می کردند که عمدتا ایرانی بودند . اکثر سفیدها هم ازشرکت در برنامه ها و نشستهای جامعه خودداری می کردند.) برخلاف آنچه که هندرسن گفت ، شاید جامعه بهایی لس آنجلس، بخاطر گستردگی و ابعادش ، تعامل و عملکرد بهتری نسبت به ایرانیان داشت .
مانیلا لی می گوید:” ما برنامه های جذب را از سال حدود 81-1980 شروع کردیم . محفل بسیار مراقب بود که تا حد ممکن ، در کمیته ها افراد ایرانی و امریکایی را متوازن انتخاب کند. او می گوید ولی این برنامه در سال 1983 مورد بی توجهی قرارگرفت ، دوره ای که تمام وقت محفل محلی مصروف اتمام ساخت بهایی سنتر جدید شد .
در بررسیهای بعدی و مطالعات اجتماعی بیشتر مشخص شد که اساساً ایرانیان ( و گروههای اجتماعی خاورمیانه ای ) تمایل کمتری – نسبت به مردم کره و چین – به برنامه های جذب دارند . آنها ترجیح می دهند در کارهای کوچک و مشخص وارد شوند . حتی یهودیان و ارمنی های ایرانی هم سعی کردند هویت گروهی ایرانی خود را حفظ کنند و با یهودیان و ارمنیان محلی ممزوج نگردند .
برخلاف ایرانیان یهودی ، ایرانیان بهایی ، بر طبق قانون بهایی ، موظف بودند که در ضیافتهایی که در محلّه زندگی آنها تعیین میشد شرکت کنند . برای آنها تشکیل جلسه مستقل و یا ساخت بنای مستقل ممنوع بود . در سال 1981 روحیه خانم ( روحیه ماکسول ) سخنرانی تندی کرد و بهائیان را از خروج از ایران برحذر داشت و سپس اخطار کرد ” اگر از ایران خارج میشوند لااقل در شهرها زندگی نکنند ؛ بلکه بعنوان گروههای تبلیغی به مناطق دوردست بروند.” بسیاری از بهائیان محافظه کار معتقدند که شهرها در خطر نابودی و اضمحلال قرار دارند . و وقتی یکی از حضار جلسه از او سئوال کرده بود پس ما کجا اقامت کنیم او به زبان فارسی پاسخ صریح داده بود:” حرفم را گفتم. خر که نیستید!” بسیاری از ایرانیان از آن جلسه ناراحت و عصبانی خارج شدند . آنها سردرگم شدند . آنها دلیل اقامت در لس آنجلس را نزدیکی و زندگی با بستگان و یا فرصت شغلی میدانستند . بهرروی ، صحبت آنروز باعث نشد تا ایرانیان بهایی جذب برنامه های همگرایی شوند .
مقامات بهایی از سال 1983 اقدامات تنبیهی جدیدی برای بهائیانی که از طریق فرودگاه تهران از ایران به امریکا می رفتند درنظربگیرند؛ زیرا برای آنها روشن بود کسانیکه مجوز خروج ازفرودگاه دریافت می کردند قطعاً خود را مسلمان معرفی می کردند . آنها طی سالهای 86-1983 به محض ورود به امریکا به یکسال طرد اداری محکوم میشدند . بسیاری از کسانیکه حفظ جان کرده و به امریکا وارد شدند و سپس با چنان مجازاتی مواجه شدند، ناخرسند شده و از بهائیت دست کشیدند .
بیت العدل جهانی احساس کرد اگر اجازه دهد بهائیان ایرانی با نوشتن یک نامه انکاربهائی بودن، جواز خروج از ایران دریافت کنند ، ممکن است اینکار به تضعیف هویت بهائیان در ایران منجر شود و لذا باید مجازات سختتری برای آنها لحاظ کرد( کسانیکه از طریق بلوچستان گریخته و به پاکستان میرفتند مورد پذیرش بیشتری بودند ؛ اگرچه که آنها قانون مملکت خود را نقض می کردند و بدون ویزا از کشور خارج میشدند . )
هندرسن و محفل ملی امریکا با شدت هر چه تمامتر اقدامات تنبیهی را نسبت به بهائیان ایران که از طریق فرودگاه از ایران خارج میشدند پیگیری می کردند؛ درست همانطور که روحانیون یهودی در دهه 1940 یهودیانی را که از ترس هیتلر ، با اعلام اینکه یهودی نیستند از آلمان می گریختند ، تنبیه می کردند . ولی محفل لس آنجلس محلّی بود که بهائیان خارج شده از ایران را ، با شهادت 2 بهایی دیگر ، تایید صلاحیت می کرد .
…..
و سرانجام ، سیستم انتخاباتی ملّی بهائی ، که فاقد رقابت رسمی و کاندیداتوری است ، و 9 نفر برندگان بالاترین رای در آن پیروز میشوند، در برابر بلوک بندی گروهی خاص بسیار آسیب پذیر است . بنظر میرسد محفل ملی امریکا در برابر هجوم بهائیان ایران، که میتوانستند یک بلوک رای قابل توجه ایجاد کنند و اعضای قبلی محفل را بیرون بریزند و نفرات جدیدی را درانتخابات ملّی جایگزین کنند ، بسیار نگران و مضطرب شدند . در مقابل ، محفل روحانی ملی در پشت صحنه دست بکار شد و کلاسها و نشستهای مطالعه کتب مذهبی که از سوی مبلّغان سرشناس ایرانی مهاجر اداره میشد را تعطیل کرد ؛ چرا که باعث سرآمدی و شهرت آنان شده و امکان انتخاب آنها را در محفل ملّی افزایش میداد .
این اقدامات آنچنان موفقیت آمیز بود که از سال 1978 ، که بیش از 1200 ایرانی بهایی به امریکا وارد شدند تا ابتدای قرن بیست و یکم ، هیچ بهایی ایرانی مهاجری از موج دهه های 1970 و 1980 ، هرگز برای محفل ملی انتخاب نشد . بنابراین احساس عدم خوشامدگویی به بهائیان ایرانی ، تنها ناشی از عملکرد محفل محلّی لس آنجلس نبود .
در خصوص موارد غیر اخلاقی ، آنچه که هندرسن نگفت ، آن بود که بسیاری از ایرانیان بهایی ثروتمند و تاجر پیشه که به امریکا آمدند اخلاق و رفتار ایرانی خود در دورۀ شاه را با خود آوردند . در چنین مواردی ،این قبیل رفتارها نشانگر هویت جمعی اقلیتها میشود. خانم مانیلا لی می گوید : “…مواردی از صرف مشروبات الکلی ، و مصرف مواد افیونی گزارش میشد …محفل توجه چندانی به آنها نکرد … البته برخی بهائیان امریکایی هم قوانین بهایی را نقض می کردند ، ولی بیشتر گزارشات به بهائیان ایرانی مربوط میشد . “
جمعیت افریقایی – امریکایی لس آنجلس هم در این مدت ( 1990 -1970 ) دچار تغییرات شدید شد . جمعیت سیاهان از 744000 به 927000نفر افزایش یافت . بعلاوه آنها تحصیل کرده شدند. سطح درآمدشان هم افزایش یافت. شهردار تام برادلی ( شاغل طی سالهای 1973 تا 1991 ) سمبل این پیشرفت بود .
بهائیان سیاهپوست سعی می کردند جزو گروه متوسط جامعۀ سیاهان باشند .مانیلا لی در مصاحبه خود با نشریه دیالوگ می گوید در سال 1984 برخی سیاهان از بهائیت کناره گیری کردند . چرا که پس از تاسیس و راه اندازی بهایی سنتر جدید که در یک محلّه تقریباً سیاهپوست نشین بود، برای اداره آنجا انتخابات و تصمیم گیری مجدد شد. گروه جدید همه سفید بودند. سیاهان احساس کردد که از مراکز تصمیم گیری کناره گذاشته شده اند ، خصوصاً از کمیته مدیریت مالی .ظاهرا سفید پوست ها گفته بودند که سیاهان چیزی از مسائل مالی سر در نمیاورند .
خانم مانیلا لی گفت که سیاهان در امریکا یک اقلیت هستند … و نسبت به رهبری مردم خیلی حساسند ،خصوصاً در زمینه نژادپرستی . لذا بتدریج فعالیت و حضور آنها در ضیافت ها کم شد . برخی دیگر از سیاهان هم گفتند که آنها شاهد بوده اند که بهائیان ایرانی مهاجر، برخی تعصبات برعلیه سیاهان از خود نشان داده اند .
جالب است که تمام این مسائل در اظهارات هندرسن نمود پیدا نکرده است . بعلاوه برخی از 300 بهایی سیاهپوست لس آنجلسی می گویند که هندرسن درباره بی رغبتی آنها بزرگ نمایی کرده است؛ چرا که آنها در برنامه ها و مجامع و فعالیتهای بهایی سنتر شرکت می کرده اند .
تلاش محفل ملّی برای دخالت در امورمحفل لس آنجلس سرانجام ناکام ماند و به شکست انجامید. چرا که در کانونشن اکتبر 1986، در منطقه کالیفرنیای جنوبی ، حاضران قطعامه ای صادر کردند و با اکثریت قاطع از محفل ملّی خواستند تا کمیته اجرایی را منحل کند و اجازه دهد انتخابات برای تشکیل محفل محلّی لس آنجلس برگزار شود .اعضای کمیته اجرایی که در کانونشن حاضر بودند از حاضران خواستند تا این درخواست بجای محفل ملّی به خود کمیته اجرایی ارسال شود ، ولی این پیشنهاد با اکثریت آراء رد شد .
یکی از مصاحبه شوندگان می گوید : ” انگار اکثر مردم حس می کردند که ادارۀ امورشان توسط یک کمیتۀ انتصابی ایراد دارد، هرچند این کمیته از سوی محفل ملّی تعیین شده بود ، و هر چند بیت العدل جهانی آنرا تایید کرده بود.” حتی زمانی که آقای گلن فورد میچل ، عضو بیت العدل ، در آنزمان از لس آنجلس دیدار کرد، اعضای جامعه بهایی مصرّانه از او می پرسیدند محفل محلّی چه زمانی به انها بازگردانده خواهد شد ؟ و او جواب میداد این به خود اعضای جامعۀ بهایی بستگی دارد که اگر شرایط را مساعد و مناسب ببینند آنرا احیاء کنند. متون دینی بهایی نظام پارلمانی را توصیه می کند و بهائیان امریکا اِعمال قدرت توسط افراد غیر انتخابی را نامشروع میداند .
در 19 مارس 1988 محفل ملی متقاعد شد که تجربه دخالت گسترده آنها در لس آنجلس ناموفق بوده ، لذا 7 تن از اعضای آن به لس آنجلس رفتند تا با شرکت در جلسه ای در بهایی سنتر امکان برگزاری انتخابات محفل محلی را اعلام کنند . جلسه ای که از 1200 فرد ذی رای، تنها 200 نفر در آن شرکت کرده بودند ، که نشانۀ ناخرسندی آنها بود .
حسابرس محفل ملی حسابها را درآورد . او اعلام کرد که از بین افراد تنها حدود 200 نفر کمک مالی می کنند و اگر قرار باشد جامعه بهایی و محفل محلّی لس آنجلس با آن کمک اداره شود سالانه 70000 تا 100000 دلار کسر بودجه خواهند داشت .
باید گفت که ما نمیدانیم چطور فرایند ساخت جامعۀ بهایی را در یک محیط بین المللی به پیش ببریم . جیمز نلسون قاضی دادگاه شهرداری قول داد که یک شورای حقوقی از سوی محفل ملّی منصوب شود تا به محفل محلّی تازه تاسیس لس آنجلس کمک کند . او بر چالش های روحانی و اخلاقی تاکید کرد. واضح است که کاظم زاده دربارۀ مشکلات و موانع پیش روی ما ، دیدگاه متفاوتی با هندرسن و نلسون داشت . او ریشۀ همه مشکلات را در فقدان نظم ، یا آنچه مارکسیستها آنرا دیسیپلین حزبی می نامند دانست ؛ اگر چه دقیقاً این کلمات را استفاده نکرد … کاظم زاده آشکارا دیدگاه خاصی درباره نهادهای بهایی دارد و آنرا نوعی دیکتاتوری انتخابی غیرقابل مناقشه ، فراتر از انتقاد عمومی ، که باید بدون چون و چرا اطاعت شود، میداند . از نظر او نهادهای بهایی در قبال مطالبات جامعه نباید پاسخگو باشند ، که نوعی بی توجهی به افکار عمومی است ؛ بدتر از همه اینکه او این مدل و سیستم را نظام مناسبی برای حکومت مدنی و کشوری میداند .
اگر چه هندرسن و دیگر اعضای محفل ملّی توجیه خود را درباره انحلال محفل لس آنجلس بر امور غیر اخلاقی و روابط نژادی قراردارند ، ولی بنظر من این ملاحظات در رابطه با قدرت طلبی و پول، فرعی به حساب میاید . گرچه مبارزه با فساد اخلاقی در بهائیت جدی است ولی هیچگاه موجب انحلال محافل نمیشود مگر آنکه خود اعضای محفل بطور مستقیم درگیر آن فساد باشند ، اتهامی که در مورد محفل لس انجلس مطرح نشده است .
در خصوص روابط نژادی هم باید گفت که شرایط در لس آنجلس بدتر از سایر جوامع بهایی در مناطق شهری بزرگ نبوده است . بسیاری از شاهدان عینی از رفتار مثبت و خوشامدگویی محفل محلی لس انجلس به ایرانیان فراری و گریخته از ایران،با دیدۀ مثبت و تمجید می نگرند. از طرف دیگر، محافلی چون محفل محلی سانتا مونیکا ، از وجود افراد غیرایرانی، مشکلاتی بیش از آنچه بر محفل لس آنجلس وارد آمد، متحمل شدند . بنظر میرسد موضوع بهم خوردن وحدت جامعۀ بهایی در محافل محلّی ، از آنجا که تهدیدی برای نظم اداری بهایی تلقی میشود ، بسیار مهم باشد .
جاه طلبی های خود آقای هندرسن را هم باید در مدّ نظر داشت . او در سال 1984 منشی محفل شد . بنظر میرسد که این سمت مادام العمر باشد یا حداقل تا زمانیکه فرد به عضویت بیت العدل جهانی درآید! در فرهنگ سیاسی بهایی ، کسب مقامات عالی اداری و سازمانی مستلزم آنست که فرد بتواند خواست و ارادۀ خود را بر جامعۀ ملّی بهایی تحمیل کند . انحلال تعدادی از محافل محلّی در شروع بکار و تهدید نسبت به تعدادی دیگر از آنها ، ابزار او برای تقویت تسلط او بر محفل ملّی شد .
شاید بحث پول حتی از قدرت طلبی هم مهمتر بود . هندرسن چند بار به این موضوع اشاره کرده است . کاهش تعداد کمک کنندگان به امر ، که تنها 125 نفر از جمع 1200 نفر افراد بزرگسال بودند ، ناشی از کاهش اعتماد بهائیان به اعضای محفل محلّی بود . بدینترتیب عملاً محفل ملّی هیچ دریافتی از طریق محفل لس آنجلس نداشت .عدم دریافت اجاره بها از کلینیک ، و بدتر از همه دعوای حقوقی ، که مستلزم پرداخت حدود 100000 دلار از سوی محفل ملّی میشد شرایط دشواری را پیش آورد که نشان میداد محفل محلّی لس آنجلس توانایی اداره مرکز بهایی جدید التاسیس را ندارد . ضعف مدیریت محفل محلّی در بهار 1986 هم ادامه یافت و احتمال داشت ادامه فعالیت آنها دهها هزار دلار دیگر خرج روی دست محفل ملی بگذارد .
هندرسن بعنوان یک فرد شاغل تمام وقت حقوق میگیرد و اجارۀ خانه 9 خوابۀ او هم از سوی محفل پرداخت میشود . در مجموع بنظر میرسد جمع حقوق و مزایای او سالانه به 150000 دلار بالغ شود .چهارعضو دیگر محفل ملی هم حقوق بگیر هستند. لذا محفل ملّی نیاز شدیدی به دریافت پول داشت و همواره در حالت بدهکاربود . تک تک اعضای محفل به صندوق ملی وابسته بودند و از مناطقی چون لس آنجلس انتظار دریافت پول داشتند … البته مشخص نشده که پس از انحلال محفل محلّی و انتصاب کمیته اجرایی ، چه میزان پول به حساب محفل ملّی واریز شد ( سالهای 88 – 1986 ) .
این مشکل را نمیتوان در حوزه محلی حل کرد . طبق قوانین جاری در جامعه بهایی، محافل محلّی امکان زیادی برای حل و فصل مشکلات این چنینی ندارند . چرا که اعضای محفل حق انتقاد عمومی ندارند ، و اطاعت بی چون و چرا جزو شرایط محسوب میشود . یکی از ضیافت ها، که از مشکل آگاه شده بود، در لس آنجلس طرحی را در آنزمان برای حل مشکل تهیه کرد ولی محفل به آن توجهی نکرد . مشکل عمده پیش روی محافلی همچون محفل لس آنجلس ، نظام انتخاباتی بهائی است ! انتخاباتی با سطح اطلاع رسانی بشدّت پایین ، و روشی که طی آن 9 عضو محفل با تعداد محدودی رای ، و صرفاً با رای کمی بیشتر نسبت به دیگران انتخاب میشوند . تمایل به حفظ سیستم کنونی و غیر قابل تغییر دانستن آن ؛ فقدان هرگونه گزارش درباره مصرف موجودی صندوق ها در بودجه ها و یا هر امکان دیگر برای ارزیابی عملکرد …
اقدام مستقیم محفل ملّی از بالا، برای تغییر محفل محلی لس آنجلس، خطر بزرگ فقدان مشروعیت محفل را در نزد اعضای جامعه بدنبال داشته است. این گونه انتقادات، در شرایط فعلی جامعۀ بهایی قابل ارائه نیست. جامعه بهایی و سران آن، درج این مقاله را در نشریه دیالوگ نپذیرفتند. نورمن کِلاین نام کتاب خود را که درباره مردم لس آنجلس نوشته ” تاریخ فراموشی ” گذاشته است . اگر حرف او و نامگذاری او صحیح باشد، در آنصورت تک تک بهائیان یک لس آنجلسی تمام عیار و کامل هستند .
نویسنده: خوان کول
null