گردآوری : دکتر ادریسی
مقدمه
بهائیان در دهه ۱۸۶۰ وارد مصر شدند. مصر در دوران تسلط انگلیس برآن کشور بعد از جنگ جهانی اول ،اولین کشور در جهان بود که با حکم دادگاه در ۱۰ مه ۱۹۲۵ استقلال قانونی بهائیت را اعلام کرد و در آن اعلام شد که بهائیت یک دین مستقل و اعتقادی مستقل از اسلام است، همانطور که اسلام از مسیحیت و مسیحیت مستقل از یهودیت است.
به گزارش تارنمای «بهائیان در مصر»، مجمع روحانی محلی بهائیان در سال ۱۹۲۴ در اسکندریه تأسیس شد و مجلس روحانی مرکزی مصر و سودان در سال ۱۹۲۸تشکیل شد و در سال ۱۹۳۴ توسط دولت مصر به رسمیت شناخته شد. اما با تصمیمی که توسط رئیس جمهور سابق مصر، جمال عبدالناصر، به تاسی از حکم شیوخ الازهر در سال ۱۹۶۰م صادر شد، فعالیت نهادهای مذهبی بهائیان ممنوع شد. قانون اساسی فعلی مصر فقط اسلام، مسیحیت و یهودیت را به رسمیت می‌شناسد.
سال ۲۰۰۸، دیوان عدالت اداری مصر طی حکمی با قرار دادن علامت «-» در قسمت مذهب در شناسنامه اشخاص بهایی موافقت نمود. دادگاه هدف از این کار را «جلوگیری از خطرات ناشی از رفتار و روابط این فرقه با اعضای جامعه» عنوان کرد.
علمای الازهر تصمیم دادگاه اداری را رد کردند و تأکید کردند که این تصمیم یک عقب‌نشینی قضایی است که باید فوراً لغو شود، زیرا اسلام آیین بهائی را که دینی بر خلاف فطرت بشری است به رسمیت نمی‌شناسد.
الازهر: بهائیت هیچ ربطی به ادیان ندارد
پس از آن که برخی از بهائیان در روستایی در جنوب مصر برای جشن گرفتن مناسبت مذهبی خود در ۲۱مارس ۲۰۰۹ علناً مراسمی را برگزار کردند، خانه‌های آنها مورد حمله قرار گرفت و مجمع البحوث الإسلامیه الازهر چند هفته پس از این حمله بیانیه‌ای را علیه بهائیان صادر کرد. اعضای مجمع البحوث الإسلامیه وابسته به الازهر پس از جلسه‌ای به ریاست دکتر محمد سید طنطاوی، شیخ الازهر بیانیه‌ای رسمی صادر کردند و در آن اعلام کردند: «آیین بهایی هیچ ارتباطی با ادیان الهی ندارد و از آموزه‌‌های دینی و پیروان به دور است. آنها گروهی گمراه هستند که هیچ ربطی به ادیان ندارند.
در این بیانیه تند الازهر علیه بهائیان تاکید شده است که ” جنبش بهائیت یک جنبش صهیونیستی است که در خدمت منافع و اهداف صهیونیسم در جهان است و به دنبال گسترش فساد، خرابکاری و فساد اخلاقی در نقاط مختلف جهان به ویژه در جوامع مسلمان و عربی است.”
این مجمع در فتوای خود بر فتواهای قبلی علمای ارشد الازهر به ریاست شیخ جادّ الحق علی جاد الحق وفتواى شیخ حسنین مخلوف (مفتی سابق مصر) تکیه کرد که تأیید می‌کند هر کس بهائیت را بپذیرد به دلیل فساد این فرقه، مرتد است.
کمیته پیگیری این مجمع قبلاً گزارشی را به شیخ الازهر ارائه کرده و در آن بهائیت را فرقه‌ای ضاله توصیف کرده بود. در این گزارش آمده است: ” اسرائیل به دلیل عقاید فاسد بهائیت از این فرقه حمایت می‌کند، زیرا مرکز اصلی آن در اسرائیل است. رهبران این فرقه از پیروان خود می‌خواهند که برای تخریب تمام اماکن مقدس مانند مکه، مدینه، بیت المقدس و مقبره انبیا و اولیا تلاش کنند. همچنین حج از نظر ایشان، زیارت خانه‌ای است که بهاء در آن در بغداد ساکن بوده است.”
چالش قبرستان بهائیان در مصر
الازهر در دهه سی در قرن گذشته فتوا داده بود که دفن بهائیان در قبرستان مسلمانان جایز نیست و به همین دلیل دولت آن زمان قبرستانهای جداگانه‌ای برای آنها اختصاص داد.
بهائیان چندین دهه پیش گورستان‌‌های دیگری در چندین شهر مصر داشتند، اما امروزه دفن اموات در آنها دیگر مجاز نیست. بهائیان می‌گویند که گورستان‌‌هایی که برای آنها در قاهره در نظر گرفته شده است دیگر نمی‌تواند اجساد بیشتری را در خود جای دهد.
چند سال قبل دادگاهی در مصر شکایت چند تن از پیروان بهائیت با هدف الزام دولت به اختصاص قبرستانهای بیشتر برای پیروان این فرقه را رد کرد. دادگاه در دلایل حکم خود آورده است که ” مصلحت جامعه باید بر افراد ارجحیت داشته باشد، زیرا بهائیت مغایر نظم عمومی است که مبتنی بر شرع است”.
بهائیان این کشور از این دیوان خواسته بودند با صدور حکمی دولت را ملزم سازد که در شناسنامه پیروان کیش بهائی، مذهب آنان درج شود اما پس از حدود نه ماه، کشاکش حقوقی، سرانجام دیوان عدالت اداری مصر رأی داد که قانون اساسی مصر تنها مسیحیان و یهودیان را به عنوان اقلیت مذهبی به رسمیت می شناسد و بدین ترتیب خواسته بهائیان رد شد.
دیوان عالی اداری مصر همچنین در حکم خود بهائیان را مرتبط با قوای استعماری در گذشته و حال توصیف کرده و آورده که هدف اصلی جنبش بهائی برپایی حکومتی جهانی است و پیروان این کیش، مسلک خود را با کلامی شیرین تبلیغ می کنند.
به رسمیت نشناختن ازدواج بهائیان در مصر
دولت مصر ازدواج بهائیان را به رسمیت نمی‌شناسد. لبیب اسکندر از اعضای جامعه بهائیان مصر در مصاحبه‌ای با ایندیپندنت گفت: ” من در حال حاضر ۷۷سال دارم و در شناسنامه شخصی‌ام وضعیت تاهل من مجرد نوشته شده و دولت با وجود اینکه من نوه دارم ازدواج من را به رسمیت نمی‌شناسد.”
در شناسنامه مردم مصر، بخشی وجود دارد که در آن نوشته شده که دارنده شناسنامه پیرو یکی از ادیان اسلام، مسیحیت یا یهود است اما در مورد بهائیان که جمعیتشان در مصر تا حدود دوهزار نفر برآورد می شود، در این بخش از شناسنامه تنها خطی تیره کشیده می شود.
جدل بر سر درج مذهب بهائیت در شناسنامه پیروان آن در مصر در ماه آوریل گذشته آغاز شد که دادگاهی در شهر اسکندریه مصر به نفع خانواده ای بهائی رأی داد که خواهان ذکر مذهبشان در شناسنامه و گذرنامه خود بودند.
این رأی مخالفت گسترده ای برانگیخت و وزارت کشور مصر بلافاصله به آن اعتراض کرد که در نتیجه، رأی دادگاه اسکندریه در مرحله تجدیدنظر نقض شد و سرانجام صدور رأی نهائی به دیوان عالی اداری واگذار گردید که این دادگاه نیز رأی دادگاه اسکندریه را باطل کرد.
علیرغم مخالفتها با رسمیت یافتن بهائیت در مصر ، تشکیلات جهانی بهائیت ضمن تحریک اقلیت ناچیز بهائیان مصری بر دولت مصر و نهادهای مذهبی فشار آورند .
با استفاه ار پایگاه خبری مفاز